Cây ớt

Cây ớt từ lâu đã được biết đến như một loại quả gia vị không thể thiếu trong ẩm thực thế giới, là hương vị “cốt lõi” cho nhiều món ăn và là “bí quyết” vàng trong làng nhà bếp.

Đặc tính

Ớt là cây thuộc họ Cà. Độ cao, hình dáng và màu sắc trái tùy thuộc vào loại ớt khác nhau. Tuy nhiên màu quả ớt phổ biến thường là màu đỏ, kích thước dài từ 3-6cm. Lá ớt màu xanh thẫm, hoa màu trắng, nhỏ. Hạt ớt màu trắng, nhỏ, hình dẹt, kết chùm vị trí trung tâm trong ruột quả ớt.

Ớt có nhiều loại khác nhau: ớt kiểng, ớt hiểm, ớt Đà Lạt, ớt sừng trâu (loại phổ biến)(theo phân loại ớt ở Việt Nam), và nhiều phân loài khác nhau trên thế giới.

Điều kiện trồng cây

Cây ớt vốn thuộc cây rau thơm, gia vị có bắt nguồn từ châu Mỹ và về sau đã nhanh chóng trở thành hạt giống “quốc dân” với sự phổ biến gần như toàn thế giới.

Ớt chịu sáng tốt, phù hợp với đất tơi xốp, đất đen hoặc đất tổng hợp, dễ trồng, dễ chăm sóc. Tuy nhiên cần chú ý đến một số bệnh ở cây ớt.

Cách trồng, chăm sóc và thu hoạch

Cách trồng: Ớt được trồng bằng hạt hoặc cây con từ hạt. Trồng ở nơi thoáng khí, thoáng mát, nhiều ánh sáng và chế độ phân bón đầy đủ, hợp lí.

Chăm sóc: Ớt là loại cây trồng không quá cầu kì nhưng cần có sự đầu tư, chăm sóc thích hợp về dinh dưỡng, nước và ánh sáng. Trồng ớt nơi quang đãng và nhiều ánh sáng. Làm luống, rảnh nếu trồng số lượng nhiều (ngoài đất vườn, đất ruộng). Đồng thời trong quá trình chăm sóc, cần có sự chú ý phòng tránh các loại bệnh ở cây ớt như nám,…

Khâu tưới nước: Cần tưới nước cho cây hàng ngày, tưới giữ ẩm với lượng vừa phải, tránh quá nhiều nước sẽ gây tình trạng úng rễ dẫn đến chết cây.

Thu hoạch: Ớt thu hoạch ở phần quả. Khi quả chín (chuyển màu tùy loại) thì tiến hành hái phần quả (sau khoảng 4 tháng gieo hạt). Ớt cho quả quanh năm và có thể hái thành nhiều đợt.

Sau khi thu hoạch cần chú ý đến phân bón, nước và ánh sáng để cây phát triển xanh tốt, nhanh ra hoa kết trái hơn. Sau khoảng 1 tháng sẽ cho ra lứa ớt mới.

Sau vài lần thu hoạch cần phá bỏ luân phiên cây trồng khác, nếu trồng ớt lại trên đất cũ thì cây ớt lứa sau sẽ rất dễ bị bệnh.

Lưu ý theo mùa khi trồng

Như đã đề cập ở trên, cây ớt ưa sáng, cần lượng nước hằng ngày nhưng vừa phải, nên tránh trồng những lúc có mưa quá lớn sẽ dễ làm cây chết úng; hạn chế không trồng cây ở điều kiện nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh, sẽ làm cây khó phát triển, phát triển chậm hoặc hư rễ dẫn đến chết cây. Cây trồng được mọi lúc mọi nơi.

Tác dụng

Vai trò thực phẩm:

• Dinh dưỡng dồi dào: Giàu vitamin C, vitamin A-gấp 5-10 lần trong cà chua, cà rốt, giàu vitamin B, khoáng chất, các chất chống oxi hóa, không chứa cholesterol. Ớt có vị cay, hăng mạnh.
• Ớt có thể dùng tươi, phơi khô xay thành bột hoặc làm tương, sốt trong ẩm thực như khử mùi tanh, làm pizza, cari, ướp thực phẩm, làm rau,…(tùy vào loại ớt).
• Ớt là loại cây gia vị phổ biến, đặc trưng và vô cùng quan trọng trong ẩm thực nhiều nước trên thế giới.

Vai trò trong Y học:

Trong quả ớt chứa Capsaicin (C9H14O2), một loại chất được Y học sử dụng trong chữa bệnh, trị:

• Nhức mỏi
• Sưng gân
• Say sóng
• Mê sảng
• Đau bụng, đau răng, nhức đầu, tê thấp, thần kinh
• Khử chất độc, trị sốt rét
• Giảm cholesrerol
• Tổng hợp collagen, kháng khuẩn, tăng sức đề kháng
• Chống kích ứng, giảm đau

Tuy nhiên khi sử dụng ớt hay các thành phần hoạt chất của ớt trong điều trị bệnh cần có sự tham khảo từ người có chuyên môn để tránh các trường hợp không mong muốn có thể xảy ra. Không nên ăn quá nhiều ớt hoặc ớt đã bị hỏng.