Cây tía tô

Tô ngạch, tử tô, é tia, xích tô còn là tên gọi khác của tía tô, một loại cây rau gia vị vô cùng phổ biến trong vườn nhà với công dụng đặc biệt: làm bánh và là loại cây thảo dược vô lành tính.

Đặc tính

Tía tô tên khoa học là  Folium Perillae Fructescentis, thân thảo thuộc loại Hoa Môi giống như loại rau Húng. Tía tô là cây thân thảo, thường cao tầm 0,5-1m. Lá bản to, mép hình răng cưa, mọc đối, mặt dưới tím tía hoặc có khi là màu xanh lục, nâu, trắng và có lông nhám. Quả bé, hình cầu, màu nâu. Hoa nhỏ, màu trắng, mọc thành chùm ở kẽ cuống lá. Có nhiều loại tía tô khác nhau: Tía tô mép lá quăn (Perilla ocymoides L. var. bicolorlaciniata), tía tô Nhật Bản, tía tô Triều Tiên (Perilla frutescens).

Điều kiện trồng cây

Cây tía tô mọc trải rộng từ Ấn Độ sang Đông Á, được phân bố rộng rãi. Tía tô chịu sáng tốt, phù hợp với đất tơi xốp, đất đen hoặc đất tổng hợp, dễ trồng và trồng được mọi lúc, mọi nơi.

Cách trồng, chăm sóc và thu hoạch

Cách trồng: Cây tía tô được trồng bằng hạt từ tháng 1-2 dương lịch là thích hợp nhất; có thể được trồng trong chậu, thùng xốp hoặc đất vườn, nơi có đủ ánh sáng.

Chăm sóc: Cây tía tô ưa sáng, ưa ẩm, sống tốt trên nhiều loại đất, sống dai nên khâu chăm sóc khá thuận lợi và ít đầu tư, tốn công. Tuy nhiên cần thường xuyên kiểm tra về nước, phân và ánh sáng phù hợp cho cây để cây phát triển nhanh và xanh tốt hơn.

Khâu tưới nước: Cần tưới nước cho cây hàng ngày, với lượng vừa phải, tránh quá nhiều nước sẽ gây tình trạng úng rễ dẫn đến chết cây.

Thu hoạch: Tùy vào mục đích mà thu hoạch tía tô ở mỗi phần khác nhau. Thường sẽ thu hoạch tía tô ở phần lá, hoặc phần thân lá ở đọt (non) (trước khi cây ra hoa); cành (sau khi thu hoạch lá); quả (hạt) ở một số cây có chủ định để gieo trồng. Sau khu thu hoạch, cần chú ý về nước, phân bón cho cây thì cây sẽ nảy chồi mới tại các nách cây rất nhanh sau 1 tháng.

Lưu ý theo mùa khi trồng

Như đã đề cập ở trên, tía tô là loại cây ưa ẩm, cần lượng nước hằng ngày nhưng vừa phải, nên tránh trồng những lúc có mưa quá lớn sẽ dễ làm cây chết úng; hạn chế không trồng cây ở điều kiện nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh, sẽ làm cây khó phát triển, phát triển chậm hoặc hư rễ dẫn đến chết cây.

Tác dụng
Tía tô là một loại rau gia vị, đồng thời cũng là loại thảo dược lành tính và đặc biệt được biết đến trong vai trò quan trọng đối với ẩm thực nhiều nước trên thế giới

Vai trò thực phẩm:

Lá tía tô sau khi hái rửa sạch, để ráo, dùng kèm với nhiều món ăn, trang trí, làm rau ăn sống hoặc dùng để nấu chín như một món canh, nướng chả, cuộn thịt (có vị the nhưng rất thơm).

Tía tô được ưu ái trong ẩm thực Nhật Bản với các món ăn như sashimi, mơ muối, shiso juice (tùy loại tía tô mà dùng trong các cách chế biến khác nhau).

Đặc biệt lá tía tô còn dùng để làm bánh, tạo màu.

Vai trò trong y học:

Tía tô được xem là một thảo dược đa công dụng, đồng thời rất lành tính trong Đông y với các công dụng:

• Giải độc, chữa sốt, đau đầu, cảm.
• Chữa nôn mửa, động thai
• Chữa ho, hen suyễn, phong thấp, trừ đờm
• Chữa sưng vú
• Chữa bệnh Gout
• Chữa các bệnh dạ dày, mẫn ngứa, mề đay
• Có thành phần chống oxi hóa (trong làm đẹp và ngăn ngừa các gốc tự do của tế bào ung thư)
• Hỗ trợ ăn kiêng, giảm cân, làm đẹp da

Khi dùng dùng tía trong điều trị bệnh cần tham khảo liều lượng,chỉ định ở người có chuyên môn.

Ứng dụng công nghiệp:

Dầu của tía tô được sử dụng như một lớp chống thấm ở dù (ô) và các vật liệu chống thấm khác. Nhật Bản là một nước sử dụng và sản xuất dầu tía tô với số lượng lớn hằng năm vì vậy mà có rất nhiều vùng trồng tía tô chuyên biệt ở Nhật, đồng thời giá của loại rau này khá cao.

Giá bán cây:
Tía tô là loại cây rau thơm thân thiện với con người và đem lại nhiều lợi ích; lại dễ trồng và giá cũng vô cùng hạt dẻ so với công dụng của nó:

• 18.000đ/giỏ = Áp dụng cho giá sĩ
• 20.000đ/giỏ = Áp dụng cho giá lẻ.